قالیها براساس اندازه، به عبارتی خاص موسوم شده اند بطوریکه می توان جهت بررسی تنوع ابعاد قالیها از عناوین فوق یاری گرفت. اندازه هایی که امروزه برای بافت قالی مورد استفاده قرار می گیرد به شرح زیر است:
قالی:
به فرشهایی گفته می شود که معمولاً در اندازه های 32 – 5/35/2 – 33 – 43- 64 – 75 – 106 و اندازه های بزرگتر از آن بافته می شود.
قالیچه:
به فرشهایی کوچکی اطلاق می شود که مساحت آنها معمولاً کمتر از 6 مترمربع باشد برخی از ابعاد متعارف قالیچه عبارتند از: 17/0 – 25/1 – 5/11 – 280/1 – 2/24/1 متر و اندازه های بزرگتر.»
کلگی (سر انداز):
«کلگی نوعی قالی است با اندازه تقریبی21 یا 42 و یا 63 و حتی بزرگتر که معمولاً طول آن 5/1 الی 2 برابر عرض آن و حتی بیشتر است» کلگی را کله ای نیز می گویند. «بافت کلگی بیشتر در قدیم مرسوم بوده و جای گستردن آن در گذشته، بالای اتاقها بوده است.»
پرده ای:
نوعی قالیچه ریز باف دیواری است که ابعاد آن معمولاً 8/28/1 متر یا 5/15/2 یا 32 متر است. آقای تورج ژوله در کتاب خود “پژوهشی در فرش ایران” چنین نقل می کند: «پرویز تناولی در این خصوص معتقد است که این اندازه از زمان ورود صنعت چاپ به ایران و متعاقب آن انتقال برخی از آثار ایرانی نظیر پرده های قلمکار در کتابها متداول گردید.
زیرا طرحهای پارچه های پره ای قلمکار، بسیار ساده و با توجه به تکنیکهای ابتدایی چاپ در آن زمان به راحتی و با خطوط سیاهرنگ بر روی کاغذ چاپ شدند. متعاقباً تصاویر این پرده های قلمکار که از نظر طرح و اندازه بی شباهت به فرش نبودند، مورد تقلید و کپیه برداری بافندگان قالی قرار گرفت و اندازه و اصطلاح پرده ای در فرش ایران رواج یافت.»
کناره:
«فرش بلند و کم عرض به ابعاد تقریبی 75/0 تا 10/1 متر عرض و 5/2 تا6 متر طول» «که در کنار اتاقها برای پرکردن جای خالی یا برای مفروش ساختن راه پله ها و راهروهای کم عرض استفاده می شود» آرمن هانگلدین در کتاب خود، “قالی های ایرانی” در توضیح قرار گرفتن انواع قالی ها کنار هم چنین می آورد: «ابعاد این قالی ها یادآور موقعیت فرشها در اطاق ها و تالارهای ایرانی است.
یعنی در وسط تالار قالی بزرگ قرار می گیرد که به آن «میان فرش» می گویند. این قالی از دو طرف توسط دو تخته قالی کناره ای که در دو طرف آن انداخته می شوند و دارای طول برابر هستند، محصور می شود. قالی دیگری که بلند و باریک است و به آن کله ای می گویند در طرف بالای «میان فرش» قرار می گیرد و بر قالی های «کناره ای» و قالی «میان فرش» عمود می شود و این مجموعه را کامل می نماید»
پادری:
(تودری) فرشی با ابعاد کوچکتر از قالیچه است که مورد استفاده در پاگرد و درگاه و به اندازه 4030 و 6040 سانتی متر بافته می شود.»
پشتی:
قالی های کوچکی هستند که همانطور که از نامشان پیداست برای تکیه دادن مورد استفاده قرار می گیرند، «پشتی به صورت کیسه ای آماده می شود (برای دوخت پشت آن معمولاً از جنس گلیم یا پارچه مخمل استفاده می شود).» پشتی معمولاً در اندازه های 5080 – 80130 و 6090 سانتی متر بافته می شود.
ذرع و نیم:
«در گذشته واحد اندازه گیری طول معادل 104 یا 108 سانتی متر بوده است. اندازه های فرشهای ذرع و نیم معمولاً 5/105/1 و 60/110/1 متر است.»
سجاده ای:
این نوع قالی که کاربرد آئینی دارد و به عنوان جانماز از آن استفاده می شود، اغلب دارای طرح محرابی است. «اندازه سجاده ای یا جانمازی تقریباً 10/235/1 متر است.
دو ذرع:
ابعاد این نوع قالیچه 1/235/1 متر می باشد.
ذرع و چارک:
(پنج چارک، ذرع و ربع) قالیچه ای با ابعاد 40/170/1 متر است.
خرک:
قالیچه ای است که طول آن به 100 سانتی متر نیز می رسد ولی ابعاد متعارف آن 9060 سانتی متر است.
Loading...
سلام. ببخشید پادری رو کجاها استفاده میکنن؟ این چیزی که نوشتید خیلی ناقصه
با سلام کاربر گرامی
لطفا به دسته بندی “علایق و صنایع دستی” مراجعه نمایید.
هر مقاله با موضوع و هدف خاصی نوشته میشود که احتمالا
مطلب مد نظر شما در این مقاله پوشش داده نشده، با جستجو در سایت
یا مراجعه به دسته بندی ذکر شده حتما پاسخ خود را خواهید یافت.
از پاسخ تون ممنونم آقای فخر.