بیشترین ارزش افزوده از مواد معدنی
به طور قطع جلوگیری از خامفروشی مطلبی بهطور کامل درست است و لازم است که فرآوری بیشتری روی مواد معدنی خام ایجاد شود. این موضوع مدتی است که در کشور مطرح شده و در سطوح عالی هم مورد تایید و تاکید قرار گرفته است.
همه دلسوزان کشور معتقدند که لازم است حداکثر ارزشافزوده ممکن از مواد خام تولیدی در ایران چه نفت و گاز و چه سایر مواد معدنی و حتی محصولات تولید شده در بخشهای مختلف دیگر ایجاد شود و محصول نهایی صادر شده و تا حد ممکن از صادرات مواد خام جلوگیری شود.
برای تحقق این امر باید سرمایهگذاریهای زیادی انجام شود و کارخانههای متعددی برای هر کدام از مواد خام تولیدی احداث شود تا زنجیره تولید از مواد خام به محصول نهایی ایجاد شود. برای رسیدن به این هدف، سرمایهگذاریها قاعدتاً باید به وسیله بخش خصوصی داخلی و خارجی انجام شود، مسئولان باید برنامهریزی جامع و کاملی تدوین کنند تا کارخانهها در محلهای مناسب و هماهنگ با آمایش سرزمین احداث شوند.
همراه با ساخت کارخانهها باید زیرساختهای لازم در ارتباط با صنایع تامین شده تا مواد خام دارای ارزشافزوده شوند. بنابراین ایجاد ارزشافزوده و جلوگیری از صادرات مواد خام بهطور قطع به این معنی نیست که از همین امروز جلوی صادرات را بگیریم یا با وضع عوارض و… سختگیری کرده و تولیدات مواد خام را متوقف کنیم یا تمامی کارگاههایی که مواد خام تولید میکنند و مصرف داخلی ندارند، را تعطیل کنیم.
این موضوع نیاز به برنامهریزی دارد و دولت مسئولیت دارد که بسترهای لازم برای تحقق این سرمایهگذاریها را فراهم کند. به عنوان مثال معادنی که سنگآهن یا هر نوع ماده معدنی دیگر تولید میکنند و مصرف داخلی برای تولید با ارزش افزوده بالا را ندارند، نباید تعطیل شوند.
باید درک درستی از موضوع خامفروشی مواد معدنی و جلوگیری از آن به وجود آورد.
به عنوان مثال اگر مطرح شود که از امروز دیگر نفت خام را نمیفروشیم و تولید نفت را متوقف کرده یا آن را ذخیره میکنیم تا کارخانههای فرآوری به اندازه کافی ایجاد شود و سپس محصول فرآوری شده را صادر کنیم، این موضوع امکانپذیر نیست. درباره سنگهای تزئینی و نما که در ایران ذخایر فراوان و متنوعی از آنها وجود دارد و هر سال درصدی از مصرف سنگ طبیعی کاسته شده و به مصرف سنگهای مصنوعی اضافه میشود و در ۱۰ یا ۱۵سال آینده بهطور قطع مصرف سنگ طبیعی در جهان به شدت کم خواهد شد و سنگهای تزئینی و نمای ما دیگر مشتری چندانی نخواهد داشت. پس درحالحاضر هرقدر امکان صادرات وجود دارد چه به صورت فرآوری شده و چه نشده و پلاک و کوپ و… باید تولید و صادر کرد.
تعدادی از کارشناسان نیز میگویند یکی از راههای جلوگیری از خامفروشی ساخت و راهاندازی واحدهای فرآوری مواد معدنی است که میتواند از سوی سرمایهگذاران بخش خصوصی داخلی و خارجی اجرایی شود. شرایط کنونی و امکان ارتباط با کشورهای پیشرفته که بعد از لغو تحریمها فراهم شده راه را برای ساخت کارخانههای فرآوری هموار کرده است. البته در این میان مسئولان امر نیز باید برنامهریزیهایی برای ایجاد زیرساختها داشته باشند.
دیدگاه کاربران