کپوبافی بافتن سبدهای حصیری با برگ درخت خرما و تزئین آنها با کامواهای رنگی است. دو روش برای تزئین این سبدها وجود دارد.کپوها زمینه ساده حصیری دارند و با کاموا به رنگهای شاد روی آنها نقش‌های هندسی ایجاد می‌کنند. تمام سطح کپوها را با کاموای رنگی می‌پوشانند و حصیر دیده نمی‌شود.
برای بافتن کپو از برگهای جوان و تازه نخل خرما استفاده می‌شود. شاخه درخت خرما در آغاز به شکل برگ‌هایی جمع شده در کنار ساقه است، مثل بادبزن‌هایی که به صورت پلیسه جمع می‌شوند. برگها از شاخه‌های جوان انتخاب می‌شود و به‌دلیل آنکه هنوز تحت تاثیر نور آفتاب قرار نگرفته‌اند سفید هستند و همچنین پهنای کمتری دارند. به این ترتیب، رنگ روشن و عرض کمِ برگها به راحت کردن بافت و خوش نقش کردن کپو کمک می‌کند.برگهای سبز و ضخیم اطراف نخل برای کارهای ضخیم مانند زنبیل استفاده می‌شود ولی برگهای سفید برای کارهای ظریف استفاده می‌شود. برای آماده کردن برگها که به زبان محلی به آنها “پیش” گفته می‌شود آنها را پس از جدا کردن از نخل، زیر نور خورشید خشک کرده تا شفاف‌تر شوند. قبل از بافت آنها را در آب می‌خوابانند تا خیس بخورند و در حالت مرطوب برای بافت استفاده می‌شوند.
برای بافتن كپو، برگ درخت خرما را از طول، به رشته‌های باریكی در می‌آورند كه قابل عبور از سوزن لحافظ‌دوزی باشد. آغاز کار با مارپیچ کردن یا حلزونی کردن برش‌هایی از برگ درخت خرما است. وقتی این برش‌ها را به شکل حلزون در دست خود جمع کنیم، ادامه آن از طرف دیگر محل قرار گرفتن کرتک‌ها خواهد بود. یعنی آنکه کرتک‌ها در درون باقیمانده این الیاف نازک قرار می‌گیرند و به هم بافته می‌شوند. دلیل استفاده از برگ خرما در ابتدای کار به جای کرتک، انعطاف بیشتر برگهای خرما نسبت به کرتک است.
ادامه بافت کپو به این صورت است که برگهای خرما با استفاده از سوزن لحاف‌دوزی، روی لایه‌هایی از كرتك را كه به عنوان مغز كپو به‌كار می‌رود، پوشش می‌دهند تا اولین رج كپو بافته شود. با ادامه دادن این روش، هر رج با قرار گرفتن در كنار رج قبلی، بافته می‌شود. بعد از این كه كف كپو بافته شد با قرار دادن رج روی رج، شكل از حالت سطحی به حجمی تبدیل و شکل کپو بافته می‌شود.” فرم‌دهی و طراحی ظروف (گرد، چهارگوش و چندضلعی) به‌صورت ذهنی ابتدا توسط دست چپ بافنده اجرا شده و دست راست بافنده فقط کار دوخت را انجام می‌دهد. پیچش و دوخت برگ خرما به دور کرتک با دست راست انجام می‌گیرد.برای بافت ظریف بهتر است پیش‌ها به الیاف باریک‌تر تقسیم شوند. هر چه سوزن ظریف‌تر باشد ظرافت کار نیز بیشتر است. ایجاد نقوش حین انجام کار، صورت می‌گیرد. ریز بودن یا درشت بودن هر رج، بستگی به مقدار کرتک‌هایی دارد که در آن به‌کار می‌رود.
انوع کپو را از نظر مصالح به‌کار رفته شده در بافت آن دسته‌بندی می‌کنند که عبارتند از:
1- تمام پیش (در بافت آن از کاموا استفاده نشده و فقط با پیش بافته می‌شود.)
2- تمام کاموا (در بافت آن از پیش استفاده نشده و فقط با کاموا بافته می‌شود.)
3- ترکیب پیش و کاموا
کپو، معمولا در اندازه‌های کوچک، متوسط و بزرگ بافته می‌شود. اما تنوع فراوان و نیاز بازار موجب گردیده تا در فواصل بین این ابعاد نیز کپوهای دیگری تعریف شوند. مثلا نقلی، زیرمتوسط و خیلی بزرگ. این اندازه‌ها با تعیین استاندارد مشخص، آن چنان هست که هر بافنده‌ای در هر اندازه‌ایی که مایل باشد می‌تواند کپوی خود را بافته و به مشتری عرضه نماید.
بهتر است در جای خشک نگهداری شود. مغزی (کرتک) نباید خیس شود و در صورت خیس شدن باید سریع خشک شود.
کیفیت کپو، از نظر بافت سنجیده می‌شود که عبارتند از:
1- کپوهای معمولی: کپوهای موجود در بازار عمدتا معمولی بافت هستند. این‌گونه کپوها از حصیرهای معمولی و ضخامت رج متوسط تولید می‌شوند.
2- کپوهای مرغوب: این گونه کپوها از مواد اولیه مرغوب‌تر یعنی پیش سفید و رج ظریف‌تر بافته می‌شوند.
3- کپوهای ممتاز یا ابتکاری: که توسط استادکارهای ماهر با ظرافت بسیار ریز و نوع کاملا متفاوت با آن چه که تا کنون از نظر کاربردی گفته شد، بافته می‌شود. به‌عنوان مثال آباژور و هر نوع کالای مشابهی که در بازار وجود دارد می‌تواند از کپو بافته شود. در این بخش، کپوهای نوشتاری نیز مطرح هستند که عبارتهایی را به زبان لاتین، هندی و عربی بر سطح کپو نقش می‌دهند.
همان‌گونه که هر کالای صنایع دستی در کشور از طرح‌های بومی بهره می‌گیرد، این جا نیز کپوبافان با بهره‌گیری از طرح‌های سنتی دزفول، بومی بودن این کالا را تثبیت کرده‌‌اند.
امروزه علاوه بر روستا، در شهر نیز این محصول بافته می‌شود و برای استمرار آن اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به آموزش جوانان به طور رایگان مبادرت نموده است.
(5 votes, average: 4٫80 out of 5)
Loading...
میشه بگین چطور نخل خرما رو برای کپو بافی استفاده میکنیم که رنگی میشه؟ کپو رنگی یعنی