آگاهی از عوامل مؤثر در انتخاب نوع گیاهان زراعی و باغی شرط اول آغاز فعالیت های کشاورزی در هر منطقه است. هرقدر شرایط محیطی منطقه متناسب با نیازهای گیاه باشد رشد و نمو آن گیاه بیشتر شده، در نتیجه، کیفیت و کمیّت محصول بالاتر خواهد رفت. این عوامل را می توان زیر عنوان های عوامل آب و هوایی، عوامل خاک، و بالاخره عوامل اجتماعی و اقتصادی بررسی نمود که در این مقاله می خواهیم این عوامل را بررسی نماییم.
وضعيت جغرافيايي طبيعي هر منطقه مانند عرض جغرافيايي، ارتفاع آن از سطح دريا، مقدار شيب و پستي و بلندي، فاصله از دريا و درياچ هها، جهت و شدت باد در شرايط آب و هوايي آن منطقه تأثير مي گذارد. در نتيجه، هر منطقه شرايط آب و هوايي خاصي دارد.و لذا بايستي گياهان مناسب و سازگار با آن شرايط را انتخاب كرد.
خصوصيّاتي از خاك كه در انتخاب نوع محصول مؤثرند عبارت اند از: اسيديته، بافت، ساختمان، مقدار و نوع املاح و عمق خاك. ممكن است شرايط آب و هوايي در يك منطقه، مناسب رشد گياه باشد ولي خصوصيّات خاك آن منطقه با نوع گياه انتخابي، منطبق و سازگار نباشد. بعضي از گياهان در خاك هاي اسيدي و برخي ديگر در خاك هاي بازي رشد بهتري دارند برخي از گياهان نسبت به وجود املاح در خاك و ميزان شوري، حساس و بعضي ديگر، مقاوم اند. در حالي كه بيشتر گياهان طالب اسيديته خنثي هستند. عمق خاك، به خصوص براي درختان ميوه اهميّت بسياري دارد. اغلب گياهان در خاكهاي ميان بافت بهترين رشد و نمو را دارند اما بعضي از گياهان در بافت هاي سنگين و برخي در بافت هاي سبك بهترين رشد را دارند. مثلاً يونجه در زمين هاي آهكي با بافت متوسط تا سنگين و با شوري كم مي تواند محصول خوبي توليد نمايد در حالي كه سيب زميني در خاك هاي با بافت سبك و pH حدود خنثي رشد مي نمايد. به طور كلي، اكثر گياهان در خاك هاي نسبتاً سبك با pH حدود خنثي قابل كشت اند.
علاوه بر عوامل رشد، عواملي نظير جمعيّت، عرضه و تقاضا (نياز بازار)، قيمت محصول حمل و نقل، صنايع تبديلي، نگهداري و فرآوري، وجود نيروي انساني ساده و متخصص نيز در انتخاب نوع محصول مهم است. اين عوامل، به طور كلّي عوامل اقتصادي مؤثر در انتخاب محصول ناميده مي شود. وجود جمعيت و تقاضاي كافي براي يك محصول، عوامل مهمي هستند مثلاً كشت وسيع سبزي ها در يك ناحيه كم جمعيت صحيح نيست. معمولاً محصولات گران قيمت و فاسدشدني مانند سبزي ها و ميوه ها را در اطراف شهرها و محصولات فاسدنشدني مثل گندم و جو را در نواحي دوردست مي كارند. بنابراين بايد قبل از انتخاب محصول و خصوصاً احداث باغ ميوه، بازار فروش محصول مورد بررسي و مطالعه كافي قرار گيرد. هزينه حمل و نقل و وجود را ه هاي ارتباطي نيز در اين مورد، اهميت بسياري دارد. توليد بعضي محصولات، به كارگر بيشتري نياز دارد. مثلاً وجين چغندر و برداشت پنبه و كاشت و داشت گوجه فرنگي، اين عمليات در صورت نبود وسايل و ماشين آلات مخصوص با نيروي كارگر انجام مي شود. در صورت نبودِ كارگر در زمان مناسب، انجام عمليات داشت و برداشت با مشكل مواجه و باعث كاهش محصول و بروز ضرر و زيان ميگردد. زارع يا باغدار پس از تعيين نوع محصول، بايد رقمي را انتخاب نمايد كه در عين سازگاري با شرايط منطقه، زودرس، خوش طعم و بازارپسند باشد.
توجه به سليقه و ذائقه مردم در رعايت فرهنگ و در نظر گرفتن تجربه و عادت زارعين نيز از جمله عوامل اجتماعي مؤثر در انتخاب محصول است. معمولاً، زارعين از تغيير نحوه كار و توليد محصولات به سختي استقبال مي كنند. آموزش و فعاليت هاي ترويجي را بايد با عوامل اجتماعي هماهنگ نمود. بعضي محصولات نيز به علت عمليات ويژه در مراحل كاشت، داشت و يا برداشت نياز به نيروي متخصص و وسايل و امكانات ويژه دارند. در صورتي كه اين گونه امكانات در منطقه فراهم نباشد نبايد به كشت آن ها اقدام نمود.
(3 votes, average: 5,00 out of 5)Loading...
دیدگاه کاربران