در عصر رنسانس ، شهرنشینی توسعه یافت و همراه با زوال فئودالیسم ، بر قدرت پادشاهان افزوده شد؛ اکتشافات جغرافیایی دانش بشری را وسعت بخشید . همچنین دولت های اروپایی با مستعمره کردن سرزمین های نو یافته، ثروت و ذخایر آنها را به غار ت بردند.
در این مقاله به بررسی نهضت پروتستان و زمینه های پیدایش آن می پردازیم.
حاکمیت کلیسا، در قرون وسطا، بر چند اصل اساسی استوار بود. نخست آن که بیرون از آیین مسیحیت، دانش و رستگاری وجود ندارد؛ دوم این که مسیحیان، از مردم عادی گرفته تا پادشاهان، رعایای کلیسایند که رهبری و هدایت آنها توسط حضرت عیسی (ع) (به پاپ) عالی ترین مقام کلیسای کاتولیک واگذار شده است و بالاخره اینکه، هرگونه تفسیر و توضیح کتاب مقدس، آیین ها و احکام مسیحیت جز از طریق کلیسا و رهبران آن نباید صورت گیرد.
براساس این اصول، هیچ دانش و معرفتی خارج از حوزهٔ آموزش های رسمی مدارس مذهبی اعتباری نداشت و دخالت در امور سیاسی کشورهای مسیحی و تعیین اسقف برای آنها، حق پاپ تلقی می شد. کلیسا برای تحکیم سلطهٔ خویش و نابودی مخالفان، از دو حربهٔ تکفیر و برپایی دادگاه تفتیش عقاید (انگیزیسیون) استفاده می کرد.
ارتباط اروپاییان با مسلمانان در اواخر قرون وسطا افزایش یافت و کتاب های علمی و فلسفی مسلمانان به لاتین ترجمه شد.اندیشمندان اروپایی که به دنبال راه چاره برای خروج از بن بست قرون وسطا بودند، این آثار را با شعف و شوق فراوان مطالعه کردند. علاقه به پژوهش، آزمایش و تجربه افزایش یافت و نقادی رهبری کلیسا شروع و نهضت رنسانس آغاز شد.پس از آن، به تدریج اعتراضاتی علیه حاکمیت کلیسا در جامعهٔ مسیحی پدیدار شد.
مارتین لوتر: با گذشت چند دهه،دامنهٔ اعتراضات علیه پاپ و افکار رسمی کلیسا گسترش یافت. یکی از معترضان، کشیشی آلمانی به نام مارتین لوتر (1483 1546 م.) 4 بود که ابتدا بخشش گناهان در آیین کاتولیک را مورد اعتراض قرار داد و نظریات پیشنهادی خود را که در 95 اصل تنظیم شده بود، بر در کلیسایی آویخت. لوتر نه تنها بخشش گناه توسط کلیسا را مردود شمرد،تجرّد کشیشان و زیارت مزار قدّیسان و تقدیس حضرت مریم و دیگر اولیای مسیحی را نیز خلاف شریعت مسیح دانست. او همچنین اعلام کرد که مسیحیان به پاپ نیازی ندارند و فقط کافی است که هر کشور یک اسقف داشته باشد. سخنان لوتر مورد استقبال شاهزادگان آلمانی قرار گرفت.
در واکنش به عقاید و اعتراضات لوتر، پاپ به امپراتورمقدس روم دستور داد که جلوی تبلیغات او را بگیرد، اما چون امپراتور در صدد این کار برآمد، شاهزادگان آلمانی از لوتر حمایت کردند. پاپ، لوتر را تکفیر کرد و لوتر در مقابل، فرمان پاپ را در آتش افکند (1520 م.) ١ و به دنبال آن ، طرفدارانش نیز به تصمیمات مجلسِ امپراتوری اعتراض کردند؛بدین ترتیب، آنان را پروتستان، معترضان نامیدند. پس از این، جدایی و انشعاب در مسیحیت کاتولیک قطعیت یافت و نهضتی به نام پروتستان در تاریخ این دین متولد شد.
جان کالون: با اوج گیری نهضت پروتستان در آلمان، دیگرکشورهای اروپایی نیز در صدد پیروی از این نهضت برآمدند. به دنبال آن، در سوئیس نهضتی تحت رهبری جان کالون (1509 1564 م.) شکل گرفت. کالون نیز مانند لوتر رهبریِ پاپ را قبول نداشت اما به جای حکومت شاهزادگان به حکومتی شورایی، متشکل از کشیشان و مؤمنان مسیحی، برای اداره شهر و کلیسا معتقد بود. او در واقع به حکومت دینی اعتقاد بیشتری داشت. کالون کوشید جامعه ای کوچک امّا منظم و متحد به وجود آورد؛ از این رو، به پیروان خود ساده زیستی همراه با تلاش و کوشش اقتصادی را توصیه می کرد.
(No Ratings Yet)Loading...
دیدگاه کاربران