گام 1 - معایب تکثیر از طریق پاجوش

معایب تکثیر از طریق پاجوش

۱ـ تولید پاجوش معمولاً در دوره کوتاهی از زندگی نخل (۲۰ـ۸ سال اول ) صورت می گیرد.

۲ـ درصد تلفات نسبتاً بالا و نیاز به واکاری مجدد دارد( میانگین درصد گیرایی پاجوش در ارقام مختلف حدود ۶۰% است)

۳ـ زمان نسبتاً طولانی جهت ثمر دهی (۶سال به بالا) نیاز است.

۴ـ عدم امکان تولید انبوه نهال (هر درخت خرما در طول عمر خود حداکثر ۳۰ ـ ۲۰ پاجوش در شرایط مطلوب تولید می کند)

۵ـ نیاز به کارگر ماهر و مجرب جهت جداسازی از تنه مادری دارد

۶ـ هزینه زیاد جداسازی

۷ـ امکان انتشار آفات و بیماریها

عوامل موثر در گیرایی پاجوش:

۱ـ رقم

۲ـ زمان کاشت پاجوش

۳ـ نحوه جداسازی

مقاله مرتبط : چگونه با کارکرد برگ در گیاهان آشنا شویم؟

رقم :

گیرایی پاجوش ها در ارقام مختلف متفاوت است که بستگی به قدرت ژنتیکی ریشه زایی و تحمل شرایط ناهنجار محیطی دارد

زمان کاشت پاجوش:  براساس تجارب موجود در کشور مناسب ترین زمان جهت انتقال و کاشت پاجوش در اغلب مناطق خرما خیز کشور به ترتیب فصلهای بهار و پاییز میباشد.

معایب تکثیر از طریق پاجوش

نحوه جداسازی: برای جداسازی پاجوش از پایه مادری ابتدا باید نخلستان ها را آبیاری نمود بعد از گاورو شدن خاک پای نخل باید خاک اطراف آن را کنار زد به طوری که محل اتصال پاجوش به پایه مادری ظاهر گردد.

نکته :قبل از انجام عملیات جداسازی پاجوش برگهای اضافی و خشک هر پاجوش ابتدا حذف و سپس بقیه برگها جمع شده و توسط طناب باریک یا بوسیله برگ خرما به هم بسته شوند تا در حین کار جداسازی پاجوش اولاً به پاجوش آسیب نرسد ثانیاً برای عملیات جداسازی ایجاد مزاحمت نکند.

پس از مراحل فوق پاجوش برای جداسازی آماده می باشد جهت جداسازی پاجوش باید از افراد ماهر و مجرب استفاده نمود ناف پاجوش پس از جداسازی باید کاملاً صاف و سالم باشد.

برای قطع محل اتصال پاجوش به نخل مادری ( ناف) از وسیله ای بنام دیلم که دارای تیغه برنده تیز و فولادی است استفاده می گردد.

پاجوش را باید طوری از پایه مادری جدا کرد که ناف آن سالم و حداقل یک ریشه سالم داشته باشد پاجوشهای فاقد ریشه به دلیل عدم گیرایی ارزش کاشت نداشته و معمولاً سبز نمی شوند.

گام 2 - هرس و ضدعفونی ریشه پاجوش

هرس و ضدعفونی ریشه پاجوش

بعد از پایان عملیات جداسازی پاجوش قاعده برگهای پیر و برگهای پایینی پاجوش تا نزدیکی لیف ها حذف میگردند. و قاعده پاجوش عاری از برگ باقی گذاشته می شود بهتر است پاجوش توسط محلول قارچ کش مناسب به منظور جلوگیری از رشد قارچهایی که منجر به پوسیدگی جوانه اصلی پاجوش میشوند ضدعفونی گردد

نکته: در صورت عدم امکان کاشت به موقع پاجوش می توان تا حدود ۲۰ روز پس از جداسازی پاجوش نسبت به نگهداری آن در آب (فقط ریشه درون آب) اقدام نمود.

نحوه کاشت : کاشت پاجوش در زمین اصلی یا خزانه انجام می گیرد کشت در خزانه بدلیل مراقبت و رسیدگی بهتر احتمال گیرایی پاجوشها را افزایش می دهد کاشت در خزانه به دو روش کرتی و جوی و پشته انجام میگیرد. ابعاد کرت بسته به بافت خاک متفاوت است.

در خاک با بافت متوسط معمولاً ابعاد کرتها ۱۰*۴ متر در نظر گرفته می شود و پاجوشها به فاصله یک متر از یکدیگر کاشته می شود .

در روش جوی و پشته عرض پشته ها حدود ۱۰۰ـ ۷۵ سانتیمتر و پاجوشها به فاصله یک متر از هم روی پشته کاشته می شود همچنین می توان عرض پشته ها را دو برابر گرفت و پاجوشها را در دو طرف پشته بصورت مثلثی کشت نمود پس از آماده سازی خزانه اقدام به حفر گودالی به ابعاد حدود یک متر (بسته به اندازه پاجوش) می نمایند جهت پر کردن چاله ها می توان از مخلوط ماسه بادی و خاک سطح الارض زراعی به نسبت مساوی یا مخلوط کود حیوانی ماسه و خاک سطح الارض استفاده نمود

مناسب ترین کاشت عمقی است که محل بزرگترین قطر پاجوش با سطح خاک هم سطح گردد

مقاله مرتبط : چگونه گیاه جینسنگ را رشد دهیم ؟

گام 3 - پوشش پاجوش

ایجاد پوشش مناسب در اطراف پاجوش خرما بعد از کاشت آن در خزانه یا زمین اصلی نیز از عواملی است که میتواند گیاه را در مقابل عوامل نامساعد محیطی از جمله سرما و گرما محافظت نماید .یکی از مناسب ترین و فراوان ترین این مواد برگ نخل خرما است که تقریباً در تمام مناطق جهت پوشش دادن پاجوشهای کشت شده مورد استفاده قرار می گیرد. به این منظور هر پاجوش بوسیله ۸ـ۶ برگ خرما که قسمت پایین و خاردار آن حذف شده پوشانده می شود عمل پوشش دادن پاجوشها هرچه زودتر انجام شود بهتر است.

پس از کاشت پاجوش و تهیه تشتک اطراف آن باید اطراف تنه پاجوش را با مالچ مناسب (کلش گندم ، خاک اره سالم و غیره) پوشش داد این کار باعث کاهش میزان تبخیر آب و جلوگیری از رشد علفهای هرز می گردد.

مقاله مرتبط : چگونه گل و گیاه پرورش دهیم؟

آبیاری

در روش آبیاری سطحی بهترین روش آبیاری روش تشتکی است . تشتک اطراف پاجوش باید ۸/۱ ـ ۵/۱ متر قطر و ۳۰ـ۲۰ سانتیمتر عمق داشته باشد آبیاری به روش قطره ای بدلیل یکنواختی بیشتر رطوبت و همچنین گیرایی بیشتر پاجوشها وضعیت مطلوب تری نسبت به روش سطحی دارد بعد از کاشت پاجوش باید فوراً آنرا آبیاری کرد و تا ۶ـ۴ ماه باید آبیاری به گونه ای صورت گیرد که خاک اطراف پاجوش مرتب مرطوب باشد.

بسته به نوع سیستم کاشت ( کاشت در خزانه یا در زمین اصلی) می توان از دو روش آبیاری نواری و تشتکی یا تحت فشار (قطره ای ـ بابلر) استفاده نمود.

در آبیاری تحت فشار قطر تشتک اطراف پاجوش ۳ متر و عمق آن ۳۰ـ۲۰ سانتیمتر در نظر گرفته می شود

پوشش پاجوش

تکثیر خرما به روش کشت بافت:

کشت بافت گیاهی عبارت است از تکنیکی برای تولید و تکثیر گیاه کامل از بخشهایی از سلول یا بافت گیاه.

این نوع تکثیر مرسوم به تکثیر ریز ازدیادی است و با دو روش تولید گیاهک از طریق اندام زایی و جنین رویشی یا گیاهک زایی امکان پذیر است. در هر دو روش یک محیط آزمایشگاهی استریل و استفاده از هوای تصفیه شده الزامی است.

گام 4 - فواید تکثیر درخت خرما به روش کشت بافت

فواید تکثیر درخت خرما به روش کشت بافت

ـ درختان خرمای حاصل از کشت بافت کاملاً شبیه به والدین (true to type) هستند

ـ امکان تولید انبوه نهال شبیه به گیاه مادری وجود دارد

ـ واریته های کمیاب خرما را می توان در مقیاس وسیع تولید نمود.

ـ تکثیر نخل خرما به روش کشت بافت را می توان در هرزمان و هر فصل انجام داد بنابراین تحت تأثیر شرایط فصلی قرار ندارد

ـ مدت زمان تولید نهال به حد قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.

ـ امکان تکثیر ارقام ماده برتر و سالم ، واریته های مقاوم به بیماریهای و شوری و تنش های محیطی و هم چنین تولید انبوه پایه های نر پرگرده با ویژگی های متازنیایی مطلوب وجود دارد

ـ نهالهای کشت بافت دارای سیستم ریشه توسعه یافته هستند بنابراین درصد بقاء آنها در مزرعه بالاتر از ۹۰ درصد است ضمن اینکه جهت استقرار در مزرعه به آب زیادی (برخلاف پاجوش) نیاز ندارند.

ـ نهالهای کشت بافتی در هر زمان از سال قابل کشت هستند

ـ هویت رقم نهال حاصل از کشت بافت مشخص و تضمین شده است

ـ انتقال نهال راحت تر و هزینه انتقال آن پایین است

ـ خطر انتشار آفات و بیماریهای نخل از یک منطقه به منطقه دیگر یا از یک کشور به کشور دیگر وجود ندارد و یا بسیار کم است .

ـ تولید باغهای یکدست از نظر ساختار ژنتیکی و ظاهری ، رشد سریع و ثمر دهی زود هنگام (۳ـ۲ سال زودتر نسبت به

پاجوش ) را می توان از مزایای کشت بافت نام برد.

مقاله مرتبط : چگونه با انواع ریشه در گیاهان و کارکرد آن آشنا شویم؟