گام 1 - کنترل کم خونی داسی

کنترل کم خونی داسی

استفاده از آنتی بیوتیک ها، به خصوص در کودکان:

این بیماری ارثی بوده و از بدو تولد در کودک وجود دارد.

همچنین بیماری کم خونی داسی به دلیل بروز اختلال در عملکرد طحال، می تواند جان کودکان و نوزادان را به خطر بیاندازد.

اختلال عملکرد طحال باعث بروز بیماری های عفونی مزمن می گردد.

مصرف آنتی بیوتیک (معمولا پنی سیلین) برای نوزادان، کودکان و حتی بزرگسالان تجویز می شود.

هدف از این کار جلوگیری از عفونت های باکتریایی است.

  • نوزادان از 2 ماهگی مجاز به مصرف آنتی بیوتیک هستند و در برخی موارد تا 5 سالگی نیز باید به مصرف آن ادامه دهند.
  • نوزادان باید حالت محلول پنی سیلین را مصرف کنند، اما کودکان بزرگتر و افراد بالغ می توانند قرص آن را استفاده کنند (معمولا روزی دو بار).
  • شایع ترین بیماری کشنده در مبتلایان به کم خونی داسی شکل، ذات الریه است.

 

فال حافظ :

fal-hafez
کنترل کم خونی داسی

مصرف دارو های مسکن:

علاوه بر خستگی ناشی از کمبود اکسیژن، دردهای مقطعی در بیماران مبتلا به کم خونی داسی شکل شایع می باشد.

برای کنترل این درد های مقطعی، که به آن بحران سلول داسی نیز گفته می شود، می توان از مسکن های بدون نسخه ای مثل استامینوفن و ایبوپروفن به مدت یک روز استفاده کرد، تا این بحران خود به خود بهبود یابد.

در برخی موارد ممکن است این درد بعد از چند ساعت از بین می رود.

اما ممکن است بعضی افراد تا چند هفته با درد ناشی از اختلال سلول داسی درگیر باشند.

  • درد متوسط یا شدید زمانی رخ می دهد که سلول های داسی موجب انسداد مسیر گردش خون در رگ های کوچک سینه، شکم یا اندام ها شده باشند.
  • معمولا این درد بیشتر در مفاصل و استخوان ها احساس می شود. به عبارت دیگر این درد بیشتر عمقی است تا سطحی.
  • در موارد مزمنی که درد تا چند روز ادامه پیدا می کند، ممکن است پزشک داروی قوی تری برایتان تجویز کند.
کنترل کم خونی داسی

در مواقع بروز دردهای بحرانی، سعی کنید محل درد را گرم کنید:

در مواقع بروز دردهای بحرانی ناشی از سلول داسی، می توانید روی محل درد، پد گرم کننده قرار دهید.

ای کار باعث می شود که  رگ ها منبسط شده و جریان خون به حالت عادی برگردد.

بخور بهتر از پد های الکتریکی است، چرا که از خشک شدن پوست هم جلوگیری می کند.

برای اینکار از پد های گیاهی حاوی برنج، گندم، گیاهان دارویی یا روغن ضروری استفاده کنید.

چند توصیه کاربردی:

  • پد را به مدت دو دقیقه در داخل مایکرو ویو قرار داده و سپس روزی سه تا پنج بار آن را حداقل به مدت 15 دقیقه روی مفصل، استخوان، شکم یا هر جای دیگری که درد شدیدی دارد، قرار دهید.
  • اضافه کردن اسطوخودوس یا دیگر روغن های ضروری به کیسه گیاهی بخور، می تواند در مواقع بروز بحران سلول داسی، از ناراحتی و اضطراب شما بکاهد.
  • دوش گرفتن یکی دیگر از روش های بخور کردن است. می توانید با اضافه کردن دو فنجان منیزیم سولفات یا همان نمک اپسوم به آب گرم، نتیجه بهتری بگیرید. منیزیم موجود در نمک برای کاهش درد مفید است.
  • باید از یخ و کیسه یخ دوری کنید، این مواد سرعت تبدیل گلبول ها به شکل داس مانند را افزایش می دهند.
کنترل کم خونی داسی

مکمل های فولیک اسید مصرف کنید:

گلبول های قرمز در داخل مغز استخوان ساخته می شوند.

برای اینکه بدن بتواند به طور منظم گلبول های قرمز تولید کند، به مواد معدنی خاصی نیاز دارد.

یکی از مهم ترین مواد معدنی برای تولید و جایگزینی گلبول های قرمز، ویتامین B9 یا فولیک اسید است.

از این رو در صورت ابتلا به سلول داسی، باید به صورت روزانه مکمل فولیک اسید مصرف کنید.

همچنین می توانید مواد غذایی دارای ویتامین B9 را در رژیم غذایی روزانه خود جای دهید.

  • ویتامین هایB6 وB12 نیز برای تولید گلبول های قرمز سالم ضروری هستند. این ویتامین ها در جلوگیری از بحران های سلول داسی در بدن نیز بسیار مفیدند.
  • منابع غذایی سرشار از ویتامین B عبارتند از: گوشت، ماهی های چرب، مرغ بدون پوست، اغلب غلات کامل، غلات غنی شده، سویا، آووکادو، سیب زمینی پخته شده (با پوست)، هندوانه، موز، بادام زمینی و مخمر آبجو.
  • مقدار توصیه شده برای مصرف اسید فولیک بین 400 الی 1000 میلیگرم در روز می باشد.
  • همچنین مصرف مولتی ویتامین های بدون آهن نیز برای این افراد توصیه می شود.
کنترل کم خونی داسی

مصرف دارو های هیدروکسی اوره:

مصرف منظم داروهای هیدروکسی اوره، در کاهش بروز بحران های سلول داسی مفید هستند.

علاوه بر این در برخی افراد مبتلا به سلول داسی مزمن، نیاز به تزریق خون را نیز کاهش می یابد.

این دارو تولید هموگلوبین F را در کودکان و بزرگسالان تنظیم کرده و از ایجاد گلبول های داسی جلوگیری می کند.

  • هیدروکسی اوره تنها داروی تایید شده توسط سازمان غذا و دارو آمریکا جهت کاهش بحران های ناشی از سلول داسی می باشد.
  • هموگلوبین F از بدو تولد در بدن نوزادان وجود دارد. اما بعد از مدتی (بین چند هفته تا چند ماه) توانایی تولید مجدد آن را از دست می دهند.
  • هیدروکسی اوره در آغاز تنها برای بزرگسالان تجویز می شد اما به مرور زمان تجویز این دارو برای درمان کودکانی که نتایج خوبی در برابر درمان ها داشته اند، متداول تر شد.
  • مراقب عوارض جانبی این دارو باشید. این دارو باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری ها عفونی شده و همچنین می تواند عامل ابتلا به سرطان خون شود. برای مصرف این دارو حتما با پزشک مشورت کنید.
کنترل کم خونی داسی

به طور مرتب جهت انجام آزمایشات و معاینات به پزشک مراجعه کنید:

اگر مبتلا به بیماری کم خونی داسی هستید، باید جهت کاهش تاثیرات و مشکلات ناشی از بیماری معاینات و آزمایشات زیادی انجام دهید.

بعد از 10 سالگی، باید به طور منظم به چشم پزشک مراجعه کرده و آزمایش رتینوپاتی بدهید.

در صورت منفی بودن جواب آزمایش یک یا دو سال دیگر دوباره آزمایش را تکرار کنید.

اگر جواب آزمایش مثبت باشد باید برای درمان نزد متخصص شبکیه بروید.

  • بعد از 10 سالگی باید آزمایش کلیه هم بدهید.
  • همچنین فشار خون را نیز باید تحت نظر داشت. حتی با افزایش جزئی فشار خون، احتمال سکته چندین برابر می شود.
کنترل کم خونی داسی

برای مقابله با خستگی از اکسیژن درمانی استفاده کنید:

بدون وجود اکسیژن کافی، بدنتان احساس خستگی، بی حالی و ناتوانی شدیدی خواهد داشت.

برخی اوقات حتی بلند از شدن از تخت خواب برای بیمار دشوار به نظر می رسد.

مکمل اکسیژن در حین بروز بحران ها یا حتی در زندگی روزمره برای بیمار مفید است.

در مورد فواید و مضرات استفاده از ماسک اکسیژن با پزشکتان مشورت کنید.

  • ماسک اکسیژن، نمی تواند گلبول های داسی شکل را مجبور به حمل اکسیژن کند. اما می تواند گلبول های قرمز دیگر را از اکسیژن اشباع کند تا بیشترین مقدار اکسیژن ممکن از طریق خون به اندام ها انتقال یابد.
  • معمولا میزان اکسیژن موجود در مکمل تنفسی، از اکسیژن معمولی موجود در سطح دریا، غلظت کمتری دارد. به همین دلیل بهتر است هنگام مسافرت به ارتفاعات بالا تر از سطح دریا، حتما ماسک و کپسول اکسیژن خود را به همراه داشته باشید تا در مدت زمانی که بدنتان به تراکم اکسیژن عادت می کند، از بروز حملات سلول داسی جلوگیری کنید.
کنترل کم خونی داسی

در مورد تزریق خون با پزشکتان مشورت کنید:

روش دیگری که مستقیما گلبول های سالم را جایگزین گلبول های داسی شکل می کند، فرآیند تزریق خون است.

با این کار گلبول های قرمز سالم بیشتری وارد خون می شود.

در نتیجه علائم ناشی از بیماری سلول داسی کاهش می یابد.

گلبول های سالم نسبت به گلبول های داسی طول عمر بیشتری دارند.

معمولا گلبول های سالم 120 روز عمر می کنند.

این در حالی است که گلبول های داسی بیشتر از 20 روز زنده نمی مانند.

نکات مهم:

  • در بیمارانی که مبتلا به کم خونی داسی مزمن هستند، تزریق خون منظم می تواند خطر سکته ناشی از انسداد شرایین را به شدت کاهش دهد.
  • اما در نظر داشته باشید که تزریق خون مداوم، خطرات خاص خود را به همراه دارد. با این کار احتمال ابتلا به بیماری های عفونی افزایش می یابد. همچنین منجر به ازدیاد آهن در خون می شود که در نهایت سبب آسیب رسیدن به اندام های داخلی مثل قلب و کبد می شود.
  • اگر به علت کم خونی داسی شکل، درمان از طریق تزریق خون منظم را در دستور کار خود قرار داده اید، در مورد مصرف دفراسیروکس با پزشکتان مشورت کنید. این دارو برای کاهش آهن مازاد بدن استفاده می شود.
کنترل کم خونی داسی

در مورد روش درمان نیتریک اکسید با پزشکتان مشورت کنید:

نیتریک اسید موجود در خون مبتلایان بیماری کم خونی داسی، نسبت به افراد معمولی کمتر است.

وظیفه نیتریک اسید، منبسط کردن رگ ها و جلوگیری از چسبندگی گلبول های قرمز می باشد.

در مورد مصرف این دارو حتما با پزشک خود مشورت کنید.

این دارو می تواند از چسبیدن گلبول های داسی به همدیگر و انسداد شریان های کوچک جلوگیری کند.

اما در نظر داشته باشید که طبق تحقیقات به عمل آمده، اثر گذاری این دارو تضمینی نیست.

  • در این روش، گاز نیتریک اسید از طریق دم وارد بدن می شود. کنترل میزان آن بسیار مشکل می باشد به همین دلیل اغلب پزشکان استفاده از آن را توصیه نمی کنند.
  • آرژینین و آمینو نام مکمل هایی هستند که می توانند میزان نیتریک اسید خون را افزایش دهند. استفاده از آرژینین مطمئن و بدون ضرر بوده و عوارض جانبی هم ندارد.
کنترل کم خونی داسی

در مورد عمل پیوند مغز استخوان تصمیم بگیرید:

در این عمل، مغز استخوان بیمار با مغز استخوان سالم اهدا کننده واجد شرایط تعویض می گردد.

این عمل طولانی و خطرناک بوده، و با پرتوافشانی یا شیمی درمانی تمامی مغز استخوانهای فرد بیمار منهدم می گردد.

سپس مغز استخوان را از بدن اهدا کننده استخراج کرده و به بیمار تزریق می کنند.

تا به حال این تنها راه درمانی کشف شده برای بیماری کم خونی داسی می باشد.

برای اطلاع از فواید و عوارض این عمل، و واجد شرایط بودنتان با پزشکتان صحبت کنید.

  • تمامی بیماران مبتلا به کم خونی داسی واجد شرایط این عمل نیستند. پیدا کردن اهدا کننده مناسب نیز بسیار مشکل است. بهترین گزینه برای اهدا کننده های احتمالی پیوند مغز استخوان، اعضای خانواده بیمار هستند. البته خود اهدا کننده نباید به بیماری سلول داسی مبتلا باشد.
  • تا به حال تنها 10% کودکان مبتلا به کم خونی داسی، دارای اهدا کننده مناسب بوده اند.
  • خطر پیوند مغز استخوان بسیار زیاد بوده و شامل بیماری های کشنده نیز می باشد. به علت اینکه در این فرآیند سیستم ایمنی بدن به طور کلی از بین می رود.
  • به دلیل خطرات زیاد این عمل، تنها به بیماران مبتلا به کم خونی داسی مزمن یا حاد پیشنهاد می شود.

گام 2 - پیش گیری از علائم بحران سلول داسی

پیش گیری از علائم بحران سلول داسی

بر روی پیش گیری از بیماری های عفونی تمرکز کنید:

این امر برای بیماران مبتلا به کم خونی داسی بسیار حیاتی است.

به دلیل اختلال کارکرد طحال از همان سنین کودکی، این افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های ویروسی و باکتریایی قرار دارند.

به همین علت، علاوه بر آنتی بیوتیک های پیش گیری کننده در کودکی، ایمن سازی بدن در برابر برخی از بیماری ها نیز ضروری است.

  • ایمن سازی کودکان شامل واکسیناسیون دوران کودکی، ایمن سازی در برابر آنفولانزا، مننژیت و انواع خاص ذات الریه می باشد.
مقاله پیشنهادی ما به شما :

چگونه اشتهایمان را افزایش دهیم؟

چگونه اشتهایمان را افزایش دهیم؟
پیش گیری از علائم بحران سلول داسی

اگر بدنتان به ارتفاع عادت ندارد، از آن دوری کنید:

در ارتفاعات بالا، اکسیژن کمتری وجود دارد.

این امر منجر می شود که به راحتی و خیلی سریع، بحران سلول داسی تحریک شود.

به خصوص اگر بدنتان به ارتفاعات عادت نداشته باشد.

هنگام بالا رفتن از ارتفاعات باید بسیار مراقب بوده و در صورت امکان کپسول اکسیژن به همراه داشته باشید.

  • هنگام مسافرت به ارتفاعات با پزشکتان مشورت کنید.
  • تنها با هواپیماهای تحت فشار پرواز کنید (کابین های کلاس تجاری و هواپیماهای بزرگ) و از پرواز با هواپیماهای کوچک و بدون فشار به خصوص در ارتفاعات بلند، اجتناب کنید.
پیش گیری از علائم بحران سلول داسی

آب مورد نیاز بدنتان را تامین کنید:

بالا بودن حجم خون بدن بسیار مهم است، به خصوص اگر به کم خونی داسی مبتلا باشید.

حجم خون کم ( در اثر کم آبی) آن را غلیظ تر کرده و منجر به افزایش خطر بروز لخته می شود.

همچنین به دلیل افزایش چسبندگی سلول های داسی، احتمال وقوع بحران سلول داسی هم بیشتر می شود.

با آشامیدن حداقل 2 لیتر آب به صورت روزانه ، از بروز کم آبی پیشگیری کنید.

  • از نوشیدنی های کافئین دار پرهیز کنید. چرا که این مواد ادرار آور بوده و منجر به کاهش حجم خون می شوند.
  • کافئین در قهوه، چای سیاه، شکلات، اغلب نوشابه ها و تقریبا در تمامی نوشیدنی های انرژی زا وجود دارد.
  • اگر ورزش روزانه انجام می دهید یا در منطقه گرمسیر زندگی می کنید، کمی بیشتر آب بنوشید.
پیش گیری از علائم بحران سلول داسی

از سرما و گرمای شدید، اجتناب کنید:

یکی دیگر از عوامل بروز بحران سلول داسی، دمای غیر قابل تحمل هوا است (چه سرد چه گرم).

گرمای بیش از اندازه باعث افزایش تعریق و بروز کم آبی شده در نتیجه منجر به کاهش حجم خون می شود.

سرمای شدید منجر به انقباض یا تنگ تر شدن رگ ها شده، در نتیجه موجب اختلال در فرآیند گردش خون می شود.

  • در هوای گرم و مرطوب در ماشین یا خانه ای بمانید که به کولر مجهز است و حتما لباس هایی از جنس نخ طبیعی بپوشید.
  • در دماهای سرد، با پوشیدن چند لایه لباس خودتان را گرم نگه دارید. گرم نگه داشتن دست ها برای بیماران کم خونی داسی بسیار حیاتی است، پس دستکش را فراموش نکنید.
پیش گیری از علائم بحران سلول داسی

از انجام ورزش های سنگین پرهیز کنید:

فعالیت های جسمانی سنگین، باعث افزایش نیاز بدن به اکسیژن می شوند.

 در افراد مبتلا به کم خونی داسی، این افزایش نیاز منجر به بروز بحران خواهد شد.

چرا که در خون این افراد گلبول های کافی برای انتقال اکسیژن مورد نیاز بدن، وجود ندارد.

برخی ورزش ها برای سلامتی شما مفید هستند اما باید از برخی ورزش های سنگین به کلی اجتناب کنید.

از ورزش ها سنگین می توان به آهسته دویدن، دوچرخه سواری و شنا اشاره کرد.

  • بر روی ورزش های سبک تمرکز کنید. مثل قدم زدن، ورزش های هوازی سبک، یوگا و فعالیت های غیر سنگین خانگی.
  • بلند کردن وزنه های سبک تا متوسط نیز ایرادی ندارد. این کار برای عضله سازی و حفظ عضله مفید است. اما بلند کردن وزنه های سنگین به هیچ وجه برای افراد مبتلا به کم خون داسی شکل توصیه نمی شود.

برای یادگیری نحوه پیشگیری از ابتلای نوزاد به کم خونی داسی شکل به این مقاله مراجعه کنید.

اگر در مورد کم خونی داسی شکل سوالی دارید، لطفا در بخش نظرات مطح کنید. 

با تشکر از همراهی گرمتان…