طرحهای رایج (فرش دستباف قم)
طرحهای قالی قم همانند رنگهای مورد استفاده از تنوع و گستردگی خاصی برخوردار است.
نقشه های قالی های قدیمی قم را طرح های مشهور به لچک و ترنج شاه عباسی – محرمات- محرابی
و شکارگاه تشکیل می دادند این طرح ها که با اقتباس از نقشه های کاشان
و اصفهان تهیه شده بود بسرعت با خلاقیت طراحان قم دچار تحول شده و سبک جدیدی در صنعت قالیبافی ایران پدیدار گشت.
این سبک با ویژگیهایی نظیر طراحی استادانه و هماهنگی نقوش و رنگ آمیزی
بدیع و کم نظیر به “سبک فرش قم” مشهور گردید. نقش بته جقه همانقدر
که در روستاهای ترک زبان همدان با حالتی خاص منطقه مورد استفاده است،
در روستاهای فارس زبان قم نیز در زمینه های گرم در اندازه های دو ذرع تا 7 مترمربع بافته می شود.
طرحهای اسلیمی، ختایی، لچک و ترنجدار و نیز طرحهای درختی همانند
قالیچه های اصفهان از جمله طرحهای مورد نظری است که بیشترین تولیدات را بخود اختصاص می دهد.
نقشهای کومه ای (درختی، حیوانی، بوته ای) و شاه عباسی
گل فرنگ به لحاظ امکاناتی که طرح و رنگ آمیزی آنها دارد از زیبایی چشمگیر و رنگهای بدیع بهره مندند.
طرح قالیهای شکارگاهی
طرح قالیهای شکارگاهی نیز گر چه از اصفهان نشأت گرفته است،
لیکن نمونه های فراوانی از این طرح را در قالیهای ابریشم بافت قم می توان مشاهده نمود
و بالاخره با توجه به تنوع نقوش و مهارتی که در بافنده قم سراغ داریم تعجبی نخواهد داشت
اگر شاهد تولید طرح هایی هندسی و نیمه هندسی
در بافته های این منطقه باشیم. لذا بافت طرحهایی هندسی همانند
قالیهای قفقاز و نقشهای هراتی موسوم به ماهی درهم که در مدالیونی چند ضلعی
متن قالی قم را بخود اختصاص می دهند، گهگاه تعجب بیننده
را که همواره به اصالت طرحهای هر منطقه می اندیشیده است بر می انگیزد.
بافندگان قمی، ترجیح می دهند که دلپذیرترین طرحهای سایر
مراکز قالیبافی ایران را که در مرور زمان مطلوب و مقبول طبع همگان واقع شده اند
با مختصر تغییراتی ببافند. اگر فرشهای آن با قالیهاو قالیچه های اصفهان و کاشان
به لحاظ مشابهت نقشه اشتباه شوند زیاد مهم به نظر نمی آید.
بطور کلی می توان طرحهای رایج در قالیهای قم را در موارد زیر خلاصه کرد:
بندی خشتی (موزاییکی بختیاری)، بته ای، درختی، شکارگاه، هندسی جوشقانی، شاه عباسی، لچک ترنج، شاه عباسی افشان، محرمات، ترنجی کف ساده، بندی کتیبه ای، محرابی، گل فرنگ و ضل السلطانی، محتشم و خشتی.
طرحهای بوته میری مکرر، نسبت به طرح گلدان رایج ترند.
بسیاری از قطعات نیز دارای مدال مرکزی و طرحهای گوناگون در کناره و گوشه ها هستند.
قالی های قم از طریق رنگ های روشن زمینه آن (سفید عاجی، کرم، زرد) قابل تشخیص هستند
که عموماً، این زمینه عاری از ترنج ها و لچک ها می باشد.
هر چند که نقش آنها در موضوعاتی که ارائه می کنند،دارای پاره ای نا استواری ها و تغییرپذیری ها می باشد
لکن در اکثر موارد معرف دو نوع نقش است: یکی از این دو نقش،
سرو کوچک استلیزه شده، یعنی بته که گاهی مواقع بطور غلط
آنرا نقش کاشمر می نامند، و نقش دیگر ظن السلطانی است.
این نقش عبارت است از گلدان مملو از گلی که پرندگان کوچک و زیبایی در بالای آن پرواز می کنند.
ندرتاً به قالی هایی از قم بر می خوریم که دارای مجموعه ای
از سروهای واقعی در بین گیاهان و درختان گل دار هستند و از روی طرح های
لطیف و ظریفی که دو تخته فرش ابریشمین و قدیمی مقبره شاه عباس را در قم نقشین کرده اند، تقلید شده است. (فرش دستباف قم)
ممنون از راهنمایی شما